Gelişim Dönemleri ile İlgili Yaptığım Afiş Çalışması

Gelişim Dönemleri ile İlgili Afiş Çalışmam

Bilgisayar dersinde yapmış olduğumuz afiş tasarımı uygulaması için hazırlamış olduğum
ve o dönemde Gelişim Psikolojisi alanında ilgimi çeken bir alan olan gelişim dönemleri ile ilgili yapmıl olduğum afiş çalışmam daha uygun bir boyutuna ve daha kaliteli bir çözünürlüğe sahip olanına ihtiyaç duyarsanız bana fthtsksn1@gmail adresinden ulaşabilirsiniz 

                             Robert J. Havighurst

Kritik dönem kavramının öneminden hareketle Havighurst gelişim ödevleri kavramını geliştirmiştir. Havighurst, bireylerin gelişimlerinin dönemler halinde gerçekleştiğini ve her dönemin kazanılması gereken özelliklerinin bulunduğunu belirtmiştir. Her dönemin gerektirdiği gelişim görevleri kazanılmadığında, bir sonraki dönemde kazandırılmaları zor olur. Havighurst bireylerin geçirdikleri yaşam dönemleri ile bu dönemlerde yerine getirmeleri zorunlu olan gelişim görevlerini şöyle sıralamıştır:

1. Bebeklik Dönemi (0-2 yaş):

– Yürümeyi öğrenmiş olmak
– Katı yiyecekleri öğrenmiş olmak
– Sosyal çevredeki bireylerle (anne, baba, kardeş) ilişki kurabilmek. İlk sosyal ilişki ve çevreyle iletişim kurulur.

2. Okul Öncesi Dönem/İlk Çocukluk Dönemi(2-6 yaş):

– Tuvalet alışkanlığını öğrenir (2 yaşından itibaren)
– Konuşmayı ve yürümeyi öğrenir. (2. bir dil öğrenebilir 4yaşından itibaren)
– Cinsiyet farklılıklarını anlamaya başlar.
– Okuma yazmaya hazır duruma gelmelidir.
– Özbakım becerileri kazanır. (giyinmek, yemek yemek)
– Ben merkezci düşünme görülür.
– Doğru ile yanlışı ayırt etmeye başlar ve ahlak gelişimi (vicdan) sağlanmış olunmalıdır.

3. Okul Dönemi/Son Çocukluk Dönemi(6-12 yaş):

– Okuma, yazma ve hesaplama ile ilgili beceriyi geliştirir.
– Kendine karşı olumlu tutum geliştirir.
– Cinsiyete uygun rolleri benimseme ve onlarla özdeşleşme.
– Kurallı ve grup oyunları iletişimle birlikte başlar.
– Vicdan ve ahlaki değerler sistemini geliştirir.
– Mantıklı ve somut düşünme becerisi ortaya çıkar.
– Gündelik yaşam için gerekli fiziksel özellikleri kazanma.

4. Ergenlik dönemi(12-18 yaş):

– Her iki cins  yaşantılarıyla olumlu ilişkiler geliştirme.
– Kadın ve erkeğe dayalı statüler ve roller gelişir. (Androjen kişilik özelliklerine sahip olma)
– Duygusal bağımsızlığa ulaşma.
– Toplumsal görevleri yerine getirebilme ve toplumsal sorumluluklar almaya istekli olma.
– Değişen bedensel özelliklere uyum sağlama
– Mesleğe yönelip, hazırlanmaya başlama
– Evlilik ve aile kurma kavramaya hazırlanma

5. Genç Yetişkinlik Dönemi(18-30 yaş):

– Eş seçmek.
– Bir işe başlama.
– Vatandaşlık sorumluluklarını yerine getirme. (oykullanma, askerlik vb.)
– Aile kurma, ev idare etme, çocuk yetiştirme
– Evli yaşamayı öğrenme,
– Sosyal gruplara katılma, diğer insanlarla iyi ilişkiler kurma
– Akran gruplarına girme

6. Yetişkinlik/Orta Yaşlılık Dönemi(30-60 yaş):

– Toplumsal sorumluluğa erişmek
– Ekonomik standartlara ulaşma
– Boş zamanlarını değerlendirme (spor, dans, seramik)
– Çocukların iyi yetişkinler olmasına yardımcı olma.
– Fiziksel değişimlere ayak uydurma (menapoz, saç beyazlaması)

7. Yaşlılık Dönemi(60- üstü yaş):

– Azalan fiziksel güce ve bozulan sağlığa uyum sağlama
– Emekliliğe uyum sağlama
– Eş kaybına uyum sağlama
– Kendi yaş grubuna yakınlık ( huzurevine gitme isteği)
– Sosyal ve vatandaşlık görevlerini yerine getirmiş olmak
– Fiziksel yaşama düzenini kendine göre ayarlamak.
– Beslenme ve genetik yapıya bağlı olarak yaşlılık psikozunun yaşanması (ihtiyarlık bunaması)

Gelişim ve Gelişim Dönemleri

                                    

                                                                GELİŞİM

Gelişim süreci içinde tüm çocuklar aynı gelişim yolunu izlerler. Çocuk koşmadan önce yürür, yürümeden önce emekler. Ancak çocukların gelişim hızlarıyla bu davranışları başarmak üzere geçirdikleri sürenin bireyden bireye değiştiği görülür. Bazı çocuklar, diğerlerine oranla daha hızlı gelişirler.

Gelişimdeki 6 temel kavram şöyle özetlenebilir:

1. Gelişim, dinamik bir olgudur. Gelişim yaşam boyu sürer. Gelişim belli aşamalara bölünmüş ve her biri, önceki aşamaların birikimlerine dayalı olarak oluşan bir süreç içinde gerçekleşir.

2. Gelişim, genetik ve çevresel değişkenlerin karşılıklı etkileşimlerinin ürünüdür. Örneğin, kalıtsal zeka potansiyelinin uygun eğitim yaşantılarıyla desteklenmemesi halinde, yeterince gelişmediği bilinmektedir.

3. Gelişim, giderek artan bir özelleşme sürecidir. Gelişim genelden özele, bütünden parçaya doğrudur. Örneğin, çocuklar belli bir gelişim aşamasında, sadece ellerini bir bütün olarak kullanırken, ince kasların gelişimi ile parmaklarını kullanmaya başlamaktadır.

4. Gelişimde denge vardır. Gelişim özellikleri ayrılmaz bir bütün oluştururlar. Gelişim alanları karşılıklı olarak birbirlerini etkilemektedir. Örneğin, çocuğun zihinsel gelişimi dil gelişimini hem etkilemekte hem de ondan etkilenmektedir.

5. Gelişim bireysel farklılık gösterir.

6.  Gelişim, ard arda görülen, düzenli bir süreçtir. Gelişimin kritik dönemleri vardır.

                                                

                                                                 Gelişim Dönemleri

Gelişim olgusunu farklı evreler altında incelemek, çalışmaların daha pratik hale getirilmesi açısından gerekli görülen bir durumdur. Buna göre kimi otoritelerin, gelişimi dönemlere ayırmada kronolojik yaş sınırlarını esas aldığı görülürken, bazılarının da gelişim dönemlerini her evrede ele alınan temel özellikler bakımından inceledikleri saptanmaktadır.

Genel bir ayrım söz konusu olduğunda yaş sınırları her ne kadar değişkenlik gösterse de; gelişim dönemlerini şu başlıklar altında toplamak mümkündür:

1. Doğum Öncesi Dönem

Döllenmeden doğuma kadar olan dönemdir.

2.  Okul Öncesi Dönem

a.  Bebeklik Dönemi

0 - 2 yaşlar arasını kapsayan bebeklik dönemi gelişimin en hızlı gerçekleştiği dönem olma özelliğini gösterir. Bebek, dönemin başında çevresine tamamen bağımlı iken dönemin sonuna doğru yarı bağımsız hale gelir (Arı & Üre & Yılmaz, 1998; Şendil, 1995; Uluğ, 1997).

b.  İlk Çocukluk Dönemi

2 - 5, 8 yaşlar arasını kapsayan ilk çocukluk dönemindeki en belirgin özellik, çocuğun sosyalleşmeye başlaması ile birlikte kendisinin ayrı bir birey olduğunu fark etmesidir. Bu dönemde, bebeklikte gerçekleşen gelişim hızı azalmışsa da gelecek dönemlerdeki gelişim hızına oranla yine de daha hızlı olarak devam etmekte ve çocuğun büyümesi, olgunlaşması yanı sıra yeni beceriler kazanması da süreklilik arz etmektedir (Oktay, 2000; Arı & Üre & Yılmaz, 1998; Şendil, 1995).

3.  Temel Eğitim Dönemi

  

a.    İkinci Çocukluk Dönemi

5, 8 – 10, 12 yaşlar arasını kapsayan ikinci çocukluk dönemi, çocuğun gerçek sosyal ilişkiler kurmaya başladığı dönemdir. Bu dönemdeki en önemli değişiklik okula başlama ile beraber kazanılan yeni beceriler ve yüksek zihinsel işlevlerdir (Arı & Üre Yılmaz, 1998; Şendil, 1995).

b.    Erinlik (Bluğ) Dönemi

Otoriteler tarafından olumsuz bir dönem olarak nitelendirilen ve 9 – 14 yaşları arasında yaşanan bu dönemin başlarında gelişim hızı belirgin olarak yavaşlarken, dönemin sonunda bu hız artış göstermektedir (Arı & Üre & Yılmaz, 1998; Şendil, 1995).

4.   Orta Öğretim Dönemi

a.  İlk Ergenlik Dönemi

b.  Son Ergenlik Dönemi

13 – 20 yaşları arasında yaşanan ergenlik dönemi, çocukluk ile yetişkinlik arasında gerçekleşen bir geçiş dönemidir. Özellikle dönemin başlarında görülen hızlı  büyüme fizyolojik bir temele dayanmaktadır (Arı & Üre & Yılmaz, 1998). Anılan fiziksel ve fizyolojik değişikliklerin yanı sıra, toplumsal rollerde ve beklentilerde de değişiklikler olan bu dönemde, “ben kimim “ sorusuna cevap aranarak kimlik oluşturulmaya çalışılır (Şendil, 1995; Özkalp ve ark., 2000).

5.   Yetişkinlik Dönemi

Bireyin şahsi ve ekonomik bağımsızlığını kurduğu yetişkinlik dönemi 20 – 40 yaşlar arasını kapsayan bu dönemde (Şendil, 1995), arkadaşlık kurma, sevgi ilişkileri ve cinsel ilişkiler önemli nitelikler olarak göze çarparken, sevgi ve cinsellik bu dönemde ergenlik döneminden farklı olarak gerçekçi temellere oturtulur (Özkalp ve ark., 2000).

6.   Orta Yaşlılık Dönemi

40 – 60 yaşları arasında yaşanan bu dönem, şahsi ve sosyal sorumlulukların genişlediği katılımcı bir dönemdir (Aydın, 1997; Şendil, 1995).

7.   İhtiyarlık Dönemi

Sosyal rollerin ve şahsi amaçların yeniden oluşturulduğu 60 yaş ve sonrasını kapsayan sürece, ihtiyarlık dönemi adı verilmektedir (Şendil, 1995).

Görüldüğü üzere gelişim, döllenme ile ölüm arasında yaşanan, süreklilik arz eden, kabaca yedi dönemde incelenen bir süreçtir. Bu süreç kısaca özetlenmiş olup, özellikle çalışmamız kapsamına giren ilk çocukluk dönemi üzerinde ayrıntılı bir şekilde durulması uygun görülmüştür. Bu bilgiler ışığında, öncelikle ilk çocukluk döneminde yaşanan gelişimsel özellikler incelenecek, sonra sırasıyla gelişim alanları dikkate alınarak 6-8 yaşlar arası çocukların gelişimsel özellikleri üzerinde durulacaktır.